Ο τελευταίος αυτοκράτορας

Από το 1966, o David Stern εργαζόταν σαν δικηγόρος για την εταιρεία «Proskauer Rose» που εκπροσωπούσε νομικά το ΝΒΑ (όπως και τα υπόλοιπα μεγάλα αμερικάνικα αθλήματα). Το 1978 προσλήφθηκε επίσημα από τη Λίγκα σε διευθυντική θέση του νομικού τμήματος. Τα επόμενα χρόνια συνέβαλε σημαντικά στο να δημιουργηθεί anti-dopping πρόγραμμα, αλλά και το περίφημο σύστημα του salary cap, δείχνοντας εξαρχής τις βάσεις στις οποίες κινήθηκε για όλη την μετέπειτα καριέρα του. Δηλαδή, την εμμονή με το καθαρό, politically correct image του πρωταθλήματος και φυσικά την κερδοσκοπία.

1η Φεβρουαρίου 1984, αναλαμβάνει τα ηνία του NBA. Άμεσα φαίνονται τα σχέδιά του, να το μετατρέψει από ένα μέτριο και σχετικά αδιάφορο πρωτάθλημα, σε αυτοκρατορία. Δημιουργεί το περίφημο Draft Lottery, για να καθορίζεται η σειρά επιλογής στο draft «τυχαία» και να αποφεύγεται το tanking. Σε λίγους μήνες ολοκληρώνει συμφωνία με το δίκτυο TBS, και για πρώτη φορά η καλωδιακή τηλεόραση μεταδίδει μπάσκετ, φέρνοντάς το πιο κοντά στις αμερικάνικες οικογένειες. Βάζοντας θεμέλια για διαφημιστικό κοινό, η rookie χρονιά του Stern συμπίπτει με την επίσης rookie εμφάνιση του Michael Jordan, φτιάχνοντας μια άρρηκτη σχέση που σηματοδότησε την αλλαγή εποχής στην εικόνα του ΝΒΑ προς τον κόσμο. Ξεκινάει μία μεγαλειώδης προσπάθεια για promotion και branding, γύρω από τη δημιουργία παιχτών-προτύπων (που στη συνέχεια θα εξελιχθεί σε οργανωμένο star system). Οδηγός στην εμπορευματική επανάσταση του ΝΒΑ έγινε φυσικά ο Jordan, όντας ο πρώτος παίχτης με δική του σειρά αθλητικών υποδημάτων, αμέτρητες συνεργασίες με κολοσσούς όπως η Coca-Cola, McDonalds, Gatorade κτλ, προβάλλοντας εαυτόν και ΝΒΑ, περισσότερο από ποτέ, με αρκετούς παίχτες να τον ακολουθούν.

Τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα αυξάνονται από περίπου 100$ εκατομμύρια μόνο το 1985, σε πάνω από 6$ δις το 2012. To salary cap, από 3,6$ εκατομμύρια, φτάνει σήμερα στα 58$ εκ.. Από 23 ομάδες το 1984, η λίγκα εξαπλώνεται και περιλαμβάνει πλέον 30. Ιδρύεται το WNBA, καθώς και το NBDL.

Ο κύριος Stern δεν «έβγαλε» δισεκατομμύρια μόνο για τον εαυτό του, αλλά και για τους εκατοντάδες επιχειρηματίες που συνδέθηκαν μαζί του, είτε μέσω των ομάδων είτε μέσω τον εταιριών συνεργασίας με το ΝΒΑ. Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε «φίλους» σε ψηλά κλιμάκια, και δεν απέφυγε να χειραγωγήσει σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη λίγκα για ανταλλαγή χάρης και παρασκηνιακών συμφωνίων. Μαύρα παραδείγματα στην πορεία του ήταν η μετακόμιση των Hornets  από τη Σάρλοτ στη Νέα Ορλεάνη για χάρη του βιαστή/απαγωγέα και ιδιοκτήτη (τότε) των Hornets, George Shinn. Το μεγάλο διαιτητικό σκάνδαλο με τον Tim Donaghy κ.α., που ανοιχτά φανέρωσε πως κάποιες ομάδες προωθούνταν στα playoff για να αυξάνονται τα τηλεοπτικά έσοδα. Και φυσικά το Sonicsgate και η μεταφορά των Sonics στην Οκλαχόμα για χάρη του φίλου του Clay Bennett, που ήταν ίσως η μόνη περίπτωση που ο κόσμος κοσμάκης δεν έφαγε κουτόχορτο όπως στις άλλες υποθέσεις, κάτι πραγματικά έβλαψε την εικόνα του Αυτοκράτορα/Κομισάριου.

Παράλληλα με την γιγαντιαία αύξηση του κέρδους, δεν θα μπορούσε να αφήσει ατάιστους τους παίχτες, δίνοντάς τους μικρό μερίδιο των αμέτρητων εσόδων της λίγκας, που παρ’όλα αυτά, ήταν και είναι υπεραρκετό για να μετατρέπονται από 18χρονα φτωχά αμόρφωτα παιδιά σε κακομαθημένους και εύκολα ελεγχόμενους εκατομμυριούχους. Πολλές ήταν οι αναφορές κατά το περσινό lockout για το πόσο υπεροπτικά μίλαγε στους παίχτες κατά τις διαπραγματεύσεις, αλλά και το πόσο τον πείραζε όταν ο Wade τον αποκαλούσε με το μικρό του, «David».

Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει για το πως ο Stern ανέλαβε ένα μετριοπαθές πρωτάθλημα, το 3ο σπορ της Αμερικής πίσω από το MLB και το NFL, και το εξέλιξε σε παγκόσμιο φαινόμενο με 15 γραφεία στο εξωτερικό και μεταδόσεις σε 215 χώρες, όταν ακόμα ελάχιστοι γνωρίζουν για το πώς παίζονται τα άλλα δύο αμερικάνικα αθλήματα.

Όλα αυτά όμως έγιναν μόνο στη βάση του «φαίνεσθαι». Με τα χρόνια θεσπίστηκαν δεκάδες κανόνες για να μένουν οι παίχτες υπό έλεγχο σαν σε δημοτικό σχολείο:

• Πρόστιμα για δηλώσεις που έχουν ελαφριά υπόνοια κατά της διαιτησίας, όταν την ίδια στιγμή ο ίδιος είχε εκτεθεί για στημένα παιχνίδια.
• Πρόστιμα για δηλώσεις σχετικά με επιθυμία ανταλλαγής, όταν ατζέντηδες παιχτών έχουν περισσότερη δύναμη ακόμα κι από τους General Managers, και συχνά εξαναγκάζουν ανταλλαγές χωρίς να το θέλουν οι ομάδες, μέσω εκβιασμών. Με τη Λίγκα να μένει αμέτοχη, ενώ δεν είναι κρυφό. Κι αυτό γιατί οι ατζέντηδες είναι αυτοί που κλείνουν -τα ανεκτίμητα για την προβολή του ΝΒΑ- συμβόλαια παιχτών με εταιρίες.
• Επιβολή επίσημου dress code, για ομοιογένεια και «καλό παρουσιαστικό», όταν πολλοί από τους ιδιοκτήτες ομάδων είναι κατηγορούμενοι ανοιχτά για ρατσιστική συμπεριφορά, βιασμούς, απαγωγές (βλ. Donald Sterling, George Shinn κ.α.).
• Αυστηρή παρακολούθηση των λογαριασμών των παιχτών στο twitter, με αποκορύφωση το πρόσφατο πρόστιμο στον J.R. Smith για προβολή φωτογραφίας ημίγυμνου μοντέλου (δεν πιστεύω να θέλετε και link;), σε μια εποχή που οι cheerleaders θα μπορούσαν να λέγονται «sport strippers».

(Λίστα με όλα τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από το 1994)

To μεγαλείο της υποκρισίας στο σύστημα που έχει χτίσει ο Stern είναι ανεπανάληπτο, και κανείς στην Αμερική δεν μπορεί να αντιδράσει γιατί όλα νομιμοποιούνται από το politically correct φαίνεσθαι. «Ο μεγαλύτερος εγωισμός» στην ιστορία των σπορ (όπως πετυχημένα τον περιγράφει ο Wojnarowski στο Yahoo), δε θα μπορούσε να κλείσει την καριέρα του με άλλο τρόπο. Επιδεικτικά ανακοίνωσε των απόσυρσή του 15 μήνες νωρίτερα. Ο λόγος; Μα γιατί την 1η Φεβρουαρίου 2014 κλείνει ακριβώς 30 χρόνια, και μία τέτοια πρόωρη ανακοίνωση του δίνει τη δυνατότητα ενός αυτοκρατορικού «αντίο» με σχεδόν ενάμιση χρόνο ατελείωτων ύμνων και υποκλίσεων.

Τελευταία του επιθυμία είναι για ακόμα μια φορά η θετική προβολή του στα μάτια του κόσμου και το σώσιμο της υστεροφημίας του. Τι καλύτερος τρόπος από το να «διορθώσει» αυτό που πόνεσε την εικόνα του περισσότερο, δηλαδή την επαναφορά μιας ομάδας στο Seattle. Υπάρχει ήδη έντονη φημολογία πως πιέζει τους χρεοκοπημένους ιδιοκτήτες των Kings να πουλήσουν την ομάδα σε εφοπλιστή του Seattle, με αυτούς -προς στο παρόν- να αρνούνται. Η επιτυχία κάτι τέτοιου, θα φαινόταν σαν εξιλέωση και το καλύτερο happy end/grand finale για την καριέρα του, αγνοώντας πλήρως πως η παθιασμένη για μπάσκετ πόλη του Sacramento (ή οποιαδήποτε προκύψει) θα μείνει χωρίς ομάδα.

Τρεις δεκαετίες βασίλεψε, με δύναμή του τον εκφοβισμό κι όχι την έμπνευση ενός ηγέτη. Εύκολα θα μπορούσαμε να ευχηθούμε από καρδιάς «ασταδιάλα», αλλά δεν είναι τόσο απλή η κατάσταση. Εδώ και χρόνια διδάσκει τις τέχνες του, ωσάν Sith Lord, στον μαθητή Adam Silver, και ήδη τον έχει χρίσει ως διάδοχό του.